Czym powinien się charakteryzować audyt wewnętrzny?

Definicja jaką zaproponował Instytut Audytorów Wewnętrznych (czyli – Institute of Internal Auditors) mówi, że audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, która ma na celu dodanie dodatkowej wartości organizacji. Celem takiego audytu jest też usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Odbywa się to poprzez dokonanie w sposób uporządkowany oceny takich procesów jak: ocena stanu ładu organizacyjnego, ocena skutecznośwewnęci oraz efektywności wykonywania zadań przez organizację, a także zarządzanie ryzykiem.

Audyt wewnętrzny – czy może być kłopotliwy?

Przepisy dotyczące audytu wewnętrznego znaleźć można w Ustawie o finansach publicznych z 2009 roku. Są one jednak dość ogólne, ponieważ ustawodawca nie narzuca dokładnych ram formalnych w jakich powinien zmieścić się audyt (nie określa nawet jego ram czasowych). Jednak, by wewnętrzny audyt był rzetelny oraz bezpieczny, pewien stopień jego formalizacji jest wręcz wskazany. Według specjalistów kłopotliwa jest również niska regulacja czynności doradczych (ich przeprowadzania oraz dokumentacji), które są nieodłączną częścią audytu wewnętrznego (i odróżniają go od „zwykłej” kontroli). Obecnie audytorzy wewnętrzni praktykują składanie wniosków, które mają charakter doradczy. Jak wspomniane było już na wstępie, audytorzy zajmują się także analizą ryzyka. Jednak trzeba zauważyć, że metody jakimi posługiwać się mogą na tej płaszczyźnie w podmiotach komercyjnych, nie zawsze mogą być stosowane na przykład w sektorze finansów publicznych (przede wszystkim w jednostkach administracyjnych). Najlepszą opcją byłoby więc stworzenie wzorcowych modeli analizy ryzyka dla poszczególnych typów i sektorów administracji publicznej, a także jednostek sektora finansów publicznych.

Podstawowe cechy audytu wewnętrznego

Jednak, pomimo przedstawionych powyżej kwestii kłopotliwych (które wymagają dalszych prac nad usprawnianiem narzędzia audytu wewnętrznego) z całą pewnością można stwierdzić, że taki audyt jest procesem jak najbardziej pozytywnym. Jego najważniejszą cechą musi być zaś niezależność komórek audytu. Powinny być one w pełni odrębne, a więc niepodległe organizacyjnie albo operacyjnie w stosunku do audytowanych struktur. Kolejną fundamentalną cechą audytu wewnętrznego ma być całkowicie nieskrępowany dostęp do wszystkich dokumentów i źródeł informacji, które były wytwarzane w czasie działań konkretnego działu w jednostce. Najlepiej gdy kierownik danej jednostki audytowanej nie będzie brał udziału w ustaleniu planu audytu, by nie dochodziło do żadnych nadużyć, np. eliminacji problematycznych dla kierownika obszarów.